4000 – 1600 πκχ.
Νεολιθική εγκατάσταση.
Περιεχόμενα
2.1 Μεσολιθική κατοίκηση στην Αττική
2.2 Νεολιθικός οικισμός της Νέας Μάκρης
2.3 Νεολιθική εποχή
2.4 Πρωτοελλαδική και Μεσοελλαδική περιόδος
2.1 Μεσολιθική κατοίκηση στην Αττική
1. Μεσολιθικές θέσεις στην Αττική. 2. Σπήλαιο Σχιστού.
Στον ελλαδικό χώρο η Μεσολιθική περίοδος καλύπτει το χρονικό διάστημα από 11.000 μέχρι 6.800 χρόνια πριν από σήμερα.
Οι άνθρωποι της εποχής συνδέοντο μεταξύ τους με δεσμούς συγγένειας και ζούσαν σε ομάδες 10 έως 30 ατόμων και για κατοίκηση προτιμούσαν τις παράλιες ανοιχτές θέσεις και τα παράκτια σπήλαια. Η κατοίκηση σε μονιμότερη βάση τόνωσε το αίσθημα της συμβίωσης και συνεργασίας επιτρέποντας την οργάνωση ταξιδιών στην ανοιχτή θάλασσα για αλιεία μεγάλων ψαριών, όπως τόνοι και την εξεύρεση πρώτων υλών. Από την Μήλο έφερναν οψιανό για την κατασκευή ανθεκτικών εργαλείων και από τα νησιά του Σαρωνικού ανδεσίτη για την κατασκευή μυλόλιθων, κατάλληλων για το άλεσμα καρπών.
Στην Αττική οι θέσεις που κατοικήθηκαν ήταν :
• Σπήλαιο Κίτσου, κατοικήθηκε από την Παλαιολιθική εποχή (40.000 χρόνια πριν από σήμερα). Η θέση του σπηλαίου και η θέα του προς την παράκτια Ν/ΝΑ Αττική και τις δυτικές Κυκλάδες, το καθιστούσαν ιδανικό καταφύγιο και έξοχο παρατηρητήριο.
• Σπήλαιο Σχιστού, κατοικήθηκε την περίοδο από 11η έως 7η χιλιετία πκχ. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο, οστέινα αντικείμενα, οστά ζώων κ.ά.
• Σπήλαιο Ευριπίδη, στην Σαλαμίνα με τα πολυάριθμα ευρήματα συμπεραίνεται ότι κατοικήθηκε εντατικά από την 6η χιλιετία πκχ.
• Σπήλαιο Ζαΐμη, στο μέσο της Κακιάς Σκάλας, σε ύψος 138 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
2.2 Νεολιθικός οικισμός της Νέας Μάκρης
1. Καθημερινές εργασίες στην νεολιθική εγκατάσταση. 2. Προϊστορικό νεκροταφείο Νέας Μάκρης (2000-1600).
Στην Νέα Μάκρη, στην ανατολική ακτή της Αττικής, γύρω στο έτος 5000 πκχ. (Μέση και Νεότερη Νεολιθική) υπήρξε εγκατάσταση ανθρώπων.
Ο οικισμός αποτελείτο από πασσαλόπηκτες καλύβες και λιθόκτιστα σπίτια με στέγη από καλάμια και άχυρα και με δάπεδο από πατημένο χώμα.
Το μαγείρεμα γινόταν σε υπαίθριες εστίες και για τις ανάγκες αποθήκευσης ανοίγοντο στις αυλές λάκκοι με βάθος και διάμετρο 0,5-1 μέτρο, που καλύπτοντο με δέρμα, ξύλο, ψάθα κλπ.
Κατά την Τελική Νεολιθική (4000-3000) μέσα στον οικισμό υπήρχε ένα πηγάδι νερού και ένας λιθόστρωτος δρόμος.
Οι κάτοικοι καλλιεργούσαν σιτάρι (μονόκοκκο και δίκοκκο), κριθάρι και όσπρια (φακή μπιζέλια, κουκιά, φάβα και ρεβίθια), επίσης καλλιεργούσαν λινάρι, που μαζί με το μαλλί των αιγοπροβάτων, αποτελούσε σημαντική πρώτη ύλη για την υφαντουργία.
Η κτηνοτροφία περιλάμβανε την εκτροφή προβάτων, αιγών, βοοειδών χοίρων και σκύλων, τα σκυλιά εκείνη την εποχή τρώγοντο.
Για συμπλήρωμα της διατροφής υπήρχε η συλλογή άγριων καρπών, το κυνήγι άγριων ζώων και η αλιεία.
Σαν εργαλεία χρησιμοποιούντο λεπίδες από πυριτόλιθο και οψιανό και αιχμηρά εργαλεία από οστά ζώων.
Τέλος υπήρχε παραγωγή εγχάρακτης κεραμικής, κοσμημάτων από λίθους και κόκαλα.
2.3 Νεολιθική εποχή
1. Η πηγή της Κλεψύδρας, βόρεια πλευρά της Ακρόπολης. 2. Γυναικείο Νεολιθικό ειδώλιο, από την περιοχή Πατήσια, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.
Η περιοχή της Ακρόπολης και οι γύρω περιοχές κατοικήθηκαν από την Νεολιθική εποχή, καθιστώντας την Αθήνα μία από τις αρχαιότερες συνεχώς κατοικημένες πόλεις της Ευρώπης.
Οι πρώτοι άνθρωποι έφθασαν στην Αθήνα στο τέλος της Νεολιθικής εποχής (3500 – 3200 πκχ.) και εγκαταστάθηκαν στη νότια και βόρεια πλαγιά του βράχου της Ακρόπολης, και κατά καιρούς χρησιμοποιούσαν τα δύο μικρά σπήλαια επάνω από το θέατρο του Διονύσου. Το νερό, το βασικότερο στοιχείο για την ίδρυση ενός οικισμού, το αντλούσαν από ρηχά πηγάδια βάθους 3 – 4 μέτρων που είχαν ανοίξει στα ΒΔ του βράχου, στο σημείο της πηγής Κλεψύδρα των ιστορικών χρόνων.
Μία άλλη ομάδα ανθρώπων εγκαταστάθηκε στον λόφο του Ολυμπιείου, που αργότερα ισοπεδώθηκε για να κτισθεί ο ναός του Ολυμπίου Διός. Η μορφή και η θέση του λόφου παρουσίαζαν την ιδεώδη τοποθεσία για ίδρυση ενός νεολιθικού οικισμού: χαμηλό έξαρμα γης κοντά σε ποταμό και πεδινή έκταση γύρω με εύφορο χώμα για καλλιέργεια.
Τα σπίτια είχαν γερή κτιστή βάση, ενώ οι τοίχοι και η στέγη ήταν πλεκτά από κλαδιά αλειμμένα με λάσπη. Μέσα στο μοναδικό δωμάτιο υπήρχε μία κτιστή εστία που έψηναν το φαγητό και ζέσταινε τον χώρο. Τα τρόφιμα και τις άλλες προμήθειες από την καλλιέργεια και διάφορες συναλλαγές τα αποθήκευαν μέσα σε απλούς ρηχούς λάκκους σκαμμένους στη γη. Ζωτική σημασία είχε το κυνήγι ζώων της περιοχής, όχι μόνο για το κρέας αλλά και για το δέρμα.
Οι άνθρωποι στόλιζαν το σώμα τους με λίθινα και οστέινα κοσμήματα και έβαφαν το πρόσωπό τους με ώχρα. Λάτρευαν την γυναικεία θεότητα της ευφορίας, η οποία κυριαρχούσε στον Ανατολικό χώρο καθ’ όλη την Προϊστορική εποχή.
Οι άνθρωποι από τις πλαγιές της Ακρόπολης διατηρούσαν στενή επικοινωνία με τις ακτές του Σαρωνικού, την Αίγινα και την Κέα. Αραιές ήταν οι σχέσεις τους με την Πελοπόννησο, την Θεσσαλία και την Μικρά Ασία.
2.4 Πρωτοελλαδική και Μεσοελλαδική περιόδος
1. Χάρτης της Προϊστορικής Αθήνας, Ι. Τραυλός 1935. 2. Μεσοελλαδική λεκάνη από τάφο των Αθηνών.
Την πρώτη εποχή του Χαλκού (Πρωτοελλαδική περίοδος, 3200 – 2000) οι κάτοικοι της Αθήνας συνέχιζαν τον νεολιθικό τρόπο ζωής. Οι άνθρωποι συνέχιζαν να κατοικούν στις παλιές θέσεις, ενώ άλλοι διέμεναν και στην κορυφή του βράχου, κοντά στο Ερέχθειο. Μέσα στην αρχαία Αγορά άρχιζε να διαγράφεται ένα μονοπάτι προς τα δυτικά, προς την Ακαδημία Πλάτωνος, που έγινε αργότερα δρόμος.
Κατά την δεύτερη εποχή του Χαλκού, (Μεσοελλαδική περίοδος, 2000-1600) ο οικισμός κάλυπτε μία τεράστια έκταση, με σπίτια κτισμένα κατά ομάδες πυκνότερα στη νότια και βόρεια πλαγιά της Ακρόπολης και στα ανατολικά του λόφου των Μουσών, στο Ολυμπίειο και την Αγορά.
Οι κάτοικοι των οικισμών διατηρούσαν στενές σχέσεις και έρχοντο συνεχώς σε επικοινωνία με την Στερεά, την Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες. Από τα διάφορα εμπορεύματα που αντάλλασσαν γνωρίζουμε μόνο τα κεραμικά σκεύη.
Στην περιοχή είχαν εγκατασταθεί πιθανότατα οι Έκτηνες που αντιπροσωπεύοντο από τον μυθικό βασιλιά Ακταίο, οι οποίοι όταν εκδιώχθηκαν από την Βοιωτία κατέληξαν στην Αττική και πιθανόν ήταν αυτοί που της έδωσαν το όνομα (Εκταϊκή > Ακτική > Αττική).
Επιλογές :
Αρχική σελίδα : Ιστορία της πόλεως των Αθηνών
Κεφάλαιο 1 : Μυθολογία της Αθήνα
Κεφάλαιο 3 : Θρησκεία
Αθήνα 